Doorbraak in zaak eigen huishouding: onderscheid maken mag niet
Het verschil dat Defensie maakt bij de reiskostenvergoeding, en de vrijstelling voedings- en huisvestingskosten tussen medewerkers met en zonder eigen huishouding levert een ongelijke behandeling op die verboden is. Op 24 november heeft de Centrale Raad van Beroep in hoger beroep de MARVER met deze uitspraak in het gelijk gesteld. Een uitspraak met grote gevolgen: alle militairen hebben recht op eenzelfde reiskostenvergoeding, ongeacht de huishouding.
Het onderscheid dat Defensie in het Verplaatsingskostenbesluit militairen (VKBM) maakt, is volgens de Centrale Raad in strijd met hogere regelgeving. De uitspraak heeft pijnlijke gevolgen voor Defensie. Het zal diep in de buidel moeten tasten. Allereerst om militairen die in bezwaar gaan, of al zijn gegaan, te compenseren. Maar ook om het VKBM voortaan juridisch zuiver uit te voeren.
Nieuwbouwwoning
De zaak gaat om twee marechaussees die in juni 2012 hun huis hadden verkocht en overgingen naar een nieuwbouwwoning. Totdat die woning was opgeleverd, woonde de man bij de ouders van zijn vriendin, en woonde de vriendin bij de ouders van haar vriend. Doordeweeks waren ze binnenslapers. Volgens Defensie zouden ze hierdoor minder behoefte hebben om naar huis te reizen, en daarom zou er volgens de werkgever geen sprake zijn van een ongelijke behandeling die verboden is.
Hogere regelgeving
De MARVER heeft echter altijd aangevoerd dat onderscheid maken tussen het wel of niet hebben van een eigen huishouden in strijd is met hogere regelgeving die ongelijke behandeling niet toestaat– en wel artikel 1 van de Grondwet en artikel 26 van het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR). De hoogste rechter is hier volledig in mee gegaan. Verder dacht Defensie nog ermee weg te komen omdat de gewraakte bepaling van het VKBM (artikel 20) nog onderwerp van overleg was met de defensiebonden. Maar ook daar toonde de rechter zich ongevoelig voor, omdat die hogere regelgeving vóór gaat.
Geen historische grond
Ook voerde de Minister aan dat het onderscheid historisch verklaarbaar is, omdat in het verleden oudere militairen met een eigen huishouding vaker naar huis reisden dan jongere militairen. Maar de Raad vindt de veranderingen in deze situatie zó ingrijpend dat die historische achtergrond deze ongelijke behandeling niet rechtvaardigt.
Verregaande gevolgen
Het is al met al een klinkklare overwinning voor de leden die geen eigen huishouding voeren. Eén die verregaande gevolgen zal hebben, ook voor andere gevallen van discriminatie rond het VKBM. Zo hebben we eerder al een zaak aangespannen bij het College voor de Rechten van de Mens. Het ging toen ook om de reiskostenvergoeding en de vrijstelling van voedings- en huisvestingskosten. Het College voor de Rechten van de Mens oordeelde op 13 november 2012 dat Defensie verboden onderscheid naar burgerlijke staat maakte. Dit oordeel werd door Defensie genegeerd. De minister van Defensie moest toen op het matje komen bij minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In dat gesprek werd Defensie gemaand de uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens na te komen, maar dat is toen niet gebeurd. Nu de Centrale Raad van Beroep de werkgever hardhandig op de vingers heeft getikt zal Defensie zich niet meer kunnen verschuilen. De MARVER is verheugd dat de Centrale Raad nu voor eens en voor altijd duidelijkheid heeft geboden en dat onze leden recht wordt gedaan.
Wat nu?
In veel gevallen heeft de MARVER de behandeling van bezwaren inzake eigen-huishouding-vergoedingen laten aanhouden in afwachting van een uitspraak van de Centrale Raad. Naar aanleiding van deze uitspraak zullen we bij Defensie gaan aandringen op voortzetting van de behandeling van deze zaken.
En wat betekent dit voor u?
Als u op dit moment niet de hogere reiskostenvergoeding (en vrijstelling voor huisvestingskosten en voedingskosten) ontvangt en u daarvoor in aanmerking wilt komen, dan zult u een rekest moeten indienen. De rekesttekst die u kunt gebruiken bij het invullen van een rekestformulier is op te vragen bij de afdeling IBB via ibb@marechausseevereniging.nl. Als u daarbij - onder vermelding van uw naam, adres en woonplaats - aangeeft of het om dagelijks reizen gaat of om niet-dagelijks reizen met huisvestingskosten en voedingskosten, dan kunnen wij u de juiste rekesttekst toesturen. Als uw eigen huishouding-zaak al bij ons in behandeling is (in bezwaar of in beroep), dan wordt u binnenkort geïnfomeerd over het vervolg. Heeft u nog vragen, bel de afdeling IBB op nummer 0348 - 707433.
UPDATE 8 december 2014:
Op dit moment is nog niet bekend op welke wijze Defensie uitvoering zal gaan geven aan de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep over Eigen huishouding. De mogelijkheid bestaat dat Defensie de rekesten van de militairen zonder eigen huishouding, die nu in aanmerking willen komen voor de (hogere) reiskostenvergoeding/vrijstelling huisvestings- en voedingskosten die aan militairen met een eigen huishouding wordt toegekend, op dit moment afwijst.
Ondanks deze mogelijke afwijzing, adviseren wij dringend het betreffende rekest toch z.s.m. bij Defensie in te dienen om zodoende eventuele gelijke rechten te kunnen veiligstellen.