MARVER kaart PFAS-dossier opnieuw aan bij Defensie
Een onderwerp dat wellicht te weinig voorbijkomt in onze communicatie is het PFAS-dossier. Dat wil zeker niet zeggen dat dit complexe dossier niet onze volle aandacht heeft. Wij zijn voortdurend in gesprek met Defensie om ervoor te zorgen dat zij haar zorgplicht op PFAS- gebied blijft oppakken. Ook wij zijn gealarmeerd door de recente berichten over de verontreiniging van diverse defensieterreinen door PFAS-houdende stoffen en over PFAS dat buiten Vliegbasis Leeuwarden terecht is gekomen. Deze berichten zijn voor ons aanleiding om het relevante gezondheidsthema opnieuw bij Defensie onder de aandacht te brengen.
In dit artikel gaan we in op de PFAS-berichten die ons via diverse media bereikten en vertellen we je wat je onder het begrip PFAS moet verstaan. PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen en vormt een verzamelnaam voor duizenden verschillende chemische stoffen. Vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen worden ze, ook binnen Defensie, al tientallen jaren in producten toegepast. Een voorbeeld hiervan is blusschuim. Problematisch is dat PFAS niet of nauwelijks afbreekt en in de omgeving aanwezig blijft. Zo kan het via de bodem of het water in menselijk voedsel terechtkomen. Uiteindelijk kan PFAS zich dan ophopen in mens en/of dier, met alle gezondheidsrisico’s van dien.
Onduidelijk
Over de precieze risico’s voor de menselijke gezondheid is echter nog weinig bekend. Zo is op dit moment grotendeels onduidelijk hoeveel en gedurende hoeveel tijd je hiervan iets binnen moet krijgen voordat je ziek wordt. Voor ons is het daarom lastig om jouw mogelijke vragen hierover te beantwoorden. Voor nu kunnen we je verwijzen naar de website van het RIVM, waar je het antwoord vindt op enkele veel gestelde vragen: www.rivm.nl/pfas/vraag-antwoord.
Negatief in het nieuws
Defensie kwam recent negatief in het nieuws, omdat de bodem van diverse defensieterreinen blijkt te zijn verontreinigd met PFOS, een stof die onder de verzamelnaam PFAS valt. Waarschijnlijkheid is deze verontreiniging veroorzaakt doordat brandweerlieden tussen 1980 en 2006 met PFOS-houdende blusmiddelen werkten tijdens bluswerkzaamheden en trainingen. Uiteindelijk kwam er in 2008 een verbod op PFOS. Omdat zij hierbij beschermende kleding droegen en indien nodig ook adembescherming, is de blootstelling aan PFOS volgens Defensie te verwaarlozen en zijn de gezondheidsrisico’s laag. Omwonenden kunnen echter ook met PFAS-verontreiniging te maken krijgen als de stoffen via het grondwater buiten de defensielocaties terechtkomen. In mei bleek bijvoorbeeld dat PFAS buiten Vliegbasis Leeuwarden is beland.
13 locaties
Wat wij voor nu zeker weten, is dat PFOS vooral op (voormalige) brandweer-oefenterreinen is aangetroffen, waar brandweerlieden dus jarenlang met PFOS-houdend blusmateriaal werkten. Hierbij gaat het in elk geval om 13 locaties: Vliegbasis Leeuwarden, Gilze-Rijen, Deelen, Eindhoven, De Kooy, Volkel, Woensdrecht, De Peel en Soesterberg, voormalig oefenterrein ASK 't Harde, Complex Groot Heidekamp, ISK Harskamp, en Bathmen. Op diverse vliegbases en andere defensielocaties doet het Rijksvastgoedbedrijf (bodem)onderzoek naar de precieze verontreinigingen.
Programmatische aanpak
Defensie werkt aan een risico gestuurd saneringsprogramma voor de verontreinigde locaties in afwachting van de handelingsruimte die zij krijgt van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en hanteert een programmatische aanpak om het gebruik van PFAS-houdende middelen in de toekomst te voorkomen. Hierbij focust zij zich op wet- en regelgeving op PFAS-gebied, milieu en omgeving, alternatieven voor PFAS-houdende stoffen en op de veiligheid en gezondheid van het betrokken defensiepersoneel.
Uiteraard houden wij hierbij de vinger aan de pols om ervoor te zorgen dat Defensie haar zorgplicht oppakt in dit complexe dossier. Houd onze website en ledenapp in de gaten om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen!
Ben je in het verleden in aanraking gekomen met PFAS of vermoed je dat dit het geval is geweest? Dan adviseren we je om hiervan melding bij Defensie te maken door het formulier Dfe 050 in te vullen. Dit formulier vind je via deze link.